กว่าจะมาเป็นยาเส้น

ยาเส้น ยาสูบ

เรื่องราวของยาเส้น ที่ไม่ต้องเส้นใหญ่ ใครฝาก ก็มีเส้นเป็นของตัวเอง แต่กว่าจะเป็นเส้นให้ใครๆ

เขานำไปใช้ ไม่ว่าจะเป็น กรองทิพย์ หรือ หมุกยา แบบบ้านๆ มันมีวิถีในการกลายพันธ์ุ
จากใบเขียวๆ ไปจนกลายเป็นเส้นๆ ให้ ท่านๆ ได้ทำการดอมดมกัน อย่างทั่วทั้งในประเทศและ
นอกประเทศ วัยรุ่นไหนไม่สูบบุหรี เป็นหาได้ไม่ถึง 10 %  แต่ละขั้นตอน ต้องบ่ม ต้องเพาะ ขัดเกลา
ให้สะอาด และสวยงาม ต้องดูแลเป็นอย่างดี ยุงไม่ให้ไต่ไรไม่ให้ตอม บำรุง บำเรอ ได้เท่าไหร่ยิ่งดี
จึงจะเป็นเส้นสวยงาม วิ้งๆ

ราคาดีไม่ใช่น้อย 800 - 1000 บาทสำหรับยอด ส่วนกลางประมาณ 600 บาทต่อกิโลกรัม

คุณสามีและคุณแม่ยายทำ การผลิต คุณภรรยาและคุณลูกสะไภ้ทำการเขียนเรื่องราว

ขั้นตอนแรก 

เตรียมแปลงสำหรับเพาะกล้ายาสูบ 

พอดีมีการโค่นยางแก่ ก็เลยทำการ ปรนไร่ คือเผาเศษไม้ เศษหญ้า ทำหรับการเพาะต้นกล้า
เพื่อเป็นการบำรุงดิน และฆ่าเชื้อโรคไปในตัวด้วย หน้าดินจะร่วนซุยดี เสร็จแล้วก็ขุดๆให้ดินร่วน
เพื่อเป็นแปลงเพาะ เหมือนๆกับเพาะผักนั่นแหละค่า

ขั้นตอนนี้ เรียกว่าเพาะลูกยา ฉบับภาษาบ้านฉัน ควรเป็นที่โล่งแจ้ง ควรมีกำบังลมเพื่อไม่ให้ต้นกล้า
ได้รับความเสียหายจากลมพัด และถ้าขาดน้ำใช้บัวรดน้ำชนิดพิเศษที่มีฝักบัว รดอย่างสม่ำเสมอและ
เสริมปุ๋ยด้วยจนได้ขนาดรอจนได้กำหนด ต้นกล้าที่จะนำไปปลูก ควรมีอายุประมาณ 
20 – 25 วัน แล้วทำการไถพรวนดินสำหรับแปลงปลูก ปลูกคือตั้งแต่ เดือนสิงหาคมถึงเดือนตุลาคม

การปลูก

ไถดิน 2 – 3 ครั้ง ขุดดินลึกประมาณ 15 – 20 เซนติเมตร แล้วขึ้นแปลงสามเหลี่ยมตากแดดไว้ 
2 – 3 สัปดาห์ หลังจากปลูกยาสูบ ระยะ 5-7 วัน ให้น้ำเล็กน้อย 

ต้นยาสูบได้ 30 วัน หรือหลังจากใส่ปุ๋ยครั้งที่ 2 อย่าให้น้ำท่วมแปลง 

               

หลังการใส่ปุ๋ยไม่ควรให้น้ำ ถ้าฝนตกให้นำน้ำออกจากร่องโดยเร็ว ไม่อย่างนั้นต้นยาจะตายได้
แล้วทำการ พูนโคน ป้องกันต้นล้ม

หลังจากนี้ ก็บำรุงบำเรอด้วย ปุ๋ย น้ำ และการดูแลอย่างดี เขียวชะอุ่มเชียว

ขั้นตอนการตอนยอดและหน่อยาสูบ หรือหักแขนงยา (มือติดยางมาก)

การหักแขนงยอดยาสูบเป็นการเพิ่มผลผลิตทั้งขนาดและคุณภาพใบยาสูบให้มากขึ้นเพราะ

การหักแขนงยอด เป็นการตัดอาหารต่างๆ ที่จะส่งไปเป็นช่อดอกและเมล็ดให้กลับมาที่ใบยาสูบแทน

            การตอนยอดคือ การตัดยอดยาสูบขณะที่กำลังจะออดดอกทิ้งไป เพื่อให้ได้ใบยาสูบที่มี
ขนาดใหญ่ และหนาขึ้น มีการเจริญเติบโตที่ดีขึ้น

            การตอนหน่อ คือการทำลายหน่อโดยการปลิดทิ้ง ให้หยุดการเจริญเติบโตของหน่อยาสูบ

การเก็บเกี่ยวและบ่มใบยาสูบ

            

เมื่อครบกำหนด ก็รอให้ใบแก่จนได้ตามกำหนด แล้วเก็บใบตามส่วนที่ต้องการ ด้านล่างสุดเด็ดทิ้งไปเพราะมีเศษดิน ทราย เยอะ และใบไม่สวยงามเท่าที่ควร  ใบยาสดที่ไม่อ่อนเกินไป ไม่แก่เกินไป หลังจากตอนยอดได้ 10-15 วัน ก็เก็บใบล่าง 2-3 ใบได้

การเก็บใบยาสด

เลือกใบยาที่ก้านใบจะเปลี่ยนสีเป็นสีขาว ใบยามีลักษณะสาก เก็บแต่ใบที่แก่ เก็บครั้งละ 2 ใบ ต่อต้น เก็บ 5-6 วันครั้ง

 

การคัดเลือกใบยาสด แยกสี เช่น สีเหลือง เหลืองอมเขียว สีกระดังงา
ขนาดของใบยา ความยาวความสั้น ไม่เก็บใบยาที่มีสีเขียวไปบ่ม เมื่อเก็บมาได้แล้ว ก็ทำการเช็ด
เศษดิน ทราย ที่ติดมากับใบออกให้หมด (คุณแม่ยายบอกว่า เวลาฝานจะทำให้ใบมีดแหว่งได้)

วิธีการบ่มใบยา

นำใบยามาซ้อนๆกันแล้ววางให้เรียบร้อย ห่อด้วยกระสอบ ให้ได้อุณหภูมิที่พอดี จนกว่าจะทำการหั่นเส้นได้ ใบสีเหลืองสวย

เมื่อได้ตามกำหนดแล้ว ก็ทำการ รูดใบยาเส้น  เอาก้านกลางออก แล้ววางใบทับๆกัน

ให้มีขนาดเท่าๆกัน ม้วนให้เป็นก้อนกลมๆ มัดให้แน่น

 อุปกรณ์ที่ใช้หั่น เขอยา และใบมีด

  

 มีเขอยา มีรูตรงกลางไว้สำหรับใส่ม้วนใบยาแล้วหั่นและใบมีดอันใหญ่ คมมาก หั่นเป็นเส้นยาวๆ
 แล้วนำมากองรวมไว้ รอตากบนแผงไม้ไผ่

การตากยา

จับเส้นยาที่ฝานแล้วทีละนิด ๆ วางไปบนแผงไม้ไผ่ จนเต็มแผง

1 แผงจะได้ยา 2 ผับ โดยการแบ่งครึ่งของแผงยา

ขั้นตอนการตาก

ตากแดดจัดๆ จนเส้นยาแห้งสนิทดี เก็บได้ (ห้ามโดนน้ำ)

 

รอตากน้ำค้างสักนิด เพื่อให้ยาเส้นอ่อนตัวลง จะพับได้ง่ายกว่า แต่อย่าให้มากจะทำให้ยาเป็นเชื้อรา

  

ยาเส้นที่เก็บไว้นาน จะสีดำๆ  ถ้าใหม่ๆ จะสีออกน้ำตาลแก่

แบบลูกทุ่ง กุบยาเส้น หรือหมุกยาเส้น แบบบ้านๆ คนเฒ่าคนแก่ใช้กันแถวบ้าน