วัวชน

"วัวชนหรือชนวัว "ในภาคใต้ โดยเฉพาะที่นครศรีธรรมราช เป็นเกมส์กีฬาที่มีเงินสะพัดในวันที่มีการชนวัวที่ได้รับความนิยมอย่างกว้างขวาง ทั้งในอดีตและปัจจุบันและมีการพนันขันต่อกันอย่างหนักหน่วง  ในวันที่มีการชนวัวชาวบ้านแทบทุกอาชีพจะไปที่สนามชนวัว ทั้งเพื่อไปประกอบอาชีพ เช่นแม่ค้า พ่อค้า อาหารหวานคาว ทั้งไปเพื่อดูวัวชน ไปเป็นเจ้าหน้าที่ของสนามวัว

วัวชน ศิลปะการต่อสู้ของวิถีชีวิตคนภาคใต้ เป็นการกีฬาของวัวที่คนเลี้ยงได้คัดเลือกวัวตามสายเลือด สายพันธุ์วัวชนโดยเฉพาะ ไม่ได้เป็นเกมส์กีฬาของวัวเท่านั้น คนเลี้ยงวัวชนก็มีการพนันขันต่อ ได้เสียเป็นเงินจำนวนมาก เป็นการต่อสู้ทั้งวัวและเจ้าของวัวชน คนเลี้ยงวัวชน  เป็นวิถีชีวิตวัวชน

วงการวัวชน มีผู้คนหลายหลายพื้นที่ หลากหลายอาชีพที่เกี่ยวเนื่องกับ "กีฬาวัวชน" บางบ่อนอาจจะมีการนัดชน เดือนละ 1-3 ครั้ง หรือตามจำนวนวัวที่เปรียบคู่ได้

1. บ่อนวัวชน มีทั้งที่ชอบด้วยกฎหมายและผิดกฏหมาย ต้องมีเจ้าของบ่อนเพื่อจัดการชน

2.คนเลี้ยงวัว คือคนที่นำวัวออกกำลังทุกเช้า เย็น เช่นเดิน วิ่ง ไห้น้ำ พันเขาวัว ดูแลรักษาสุขภาพวัว อาจจะเป็นเจ้าของวัวก็ได้

 

3.คนตัดหญ้าวัว เป็นเจ้าของ หรือคนเลี้ยงวัว ที่ทำหน้าที่หาหญ้าดีๆมาเพื่อไห้วัวกิน 

 

 

4. เจ้าของแปลงหญ้าวัว คือคนที่ปลูกหญ้าสำหรับเลี้ยงวัวชน เพื่อขายไห้คนเลี้ยงวัวมาตัดไปไห้วัวชนกิน แบ่งขายหญ้าเป็นตารางเมตร

5.คนขับรถบรรทุกวัวชน คือรถสำหรับบรรทุกวัว เพื่อไปเปรียบหรือไปชนตามสนามต่างๆ

  

6.หมอยาวัว คือเป็นหมอที่รักษาวัวที่อาจจะบาดเจ็บหรือเจ็บป่วยเกินความสามารถของคนเลี้ยง 

  

7. เงินเดิมพัน คือเงินที่วางมัดจำวันเปรียบวัวเป็นเงินในวันที่ตกลงกันและนำไปวันที่วัวชนในสนาม

8. คนปล่อยเงินกู้ คือบุคคลธรรมดาที่มีการปล่อยเงินไห้กู้ในสนามวัวชนทั้งผู้เล่นและเงินเดิมพัน

 

9. คนขายอาหารที่บ่อนวัว คือชาวบ้านในพื้นที่ใกล้เคียงไปประกอบอาชีพในบ่อนวัวชน เช่นขายอาหารหวานคาว ขายน้ำ ขายผัก ประมาณว่าเป็นตลาดเล็กๆ

9. เจ้าหน้าที่บ่อนวัว เช่นคนเฝ้าประตู กรรมการวัวชน  หลากหลายหน้าทีและอาชีพของผู้ที่เกี่ยวข้องกับ "กีฬาวัวชน"

การวางวัว ก่อนมีการชนต้องนัดกันมา"วางวัว" เปรียบวัว " คือการนัดเจ้าของวัวมาดูวัวไห้มีขนาดไล่เลี่ยกัน ทั้งขนาดตัวและความสูง เพื่อความแน่ใจไม่ไห้มีการได้เปรียบเสียเปรียบกัน แล้วตกลงว่าจะชน การวางเงินเดิมพัน นัดวัน และสนามชน

 

สนามชน หรือสนามวางวัว มีรูปสีเหลี่ยมจัตุรัสหรือสีเหลี่ยมผืนผ้าหรือวงกลม ขึ้นอยู่กับเนื้อที่ ประมาณ 2-3 ไร่

 

คนเลี้ยงวัว ต้องขยัน นำวัวเดินออกกำลังกาย เช้า - เย็น ตัดหญ้าไห้กิน เสริมด้วยสมุนไพรพื้นบ้านเช่น บอระเพ็ด ดูแลไม่ได้เห็บ ไร มากัดกิน ลูบเช็ดน้ำ หัว  หาง  เขา และกีบเท้า   

วัวต้องเป็นพันธุ์วัวชนแท้  มีใจทรหดอดทน มีไหวพริบในการชน และมีลักษณะอื่นๆ ที่สำคัญ ดังนี้

1. รูปร่างประเปรียว ช่วงตัวยาว ท้องกิ่ว ลำตัวค่อนข้างหนา หลังหนาแบน  
2. คอสั้นหนาใหญ่ ช่วงขาสั้นและล่ าสัน คิ้วหนา ตาเล็ก สีตาด า ใบหูเล็ก โหนกสูงใหญ่ (ภาคใต้เรียกว่าหนอก) มีขวัญที่ใต้โหนกและกลาง
3. หลังเยื้องไปทางด้านหน้าเหนียงคอ (ภาษาใต้เรียกว่าแร้ง) หย่อนยาน ลางตัวหย่อนยานมากเวลาก้มลงกินหญ้าจะจด พื้นดินก็มีแต่ลางพันธุ์
4.  เหนียงคอสั้น เขาแข็งแรง ปลายเขาแหลมโค้ง โคนเขาทั้งสองใหญ่
5. หางเรียวยาวจดพื้นดิน โคนหางใหญ่ปลายหางเป็นพู่ดูสวยงามมาก
6. ลูกอัณฑะเล็ก ขนสั้นละเอียดเป็นมัน หน้ามีขนยาว เวลาเคี้ยวเอื้อง น้ำลายเป็นฟอง และกีบตีนชิด เป็นต้น 
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   

2.             ลักษณะเฉพาะพันธุ์ ที่เชื่อกันว่าเป็นวัวชนชนิดดีซึ่งจะเลือก โคชนิดที่นิยมเลี้ยงไว้ชน กล่าว ไว้เพียงบางชนิดเท่านั้น

1. โคอุสุภราช จัดเป็นพระยาโค มีลักษณะ – สีขาวปลอด บางตำรา -สีแดงลายขาว    
2. มีลายดังนี้คือ ตีนด่าง – หางดอก – หนอกพาดผ้า - หน้าใบโพ
3. โคนิล เป็นโคพันธุ์ดีอีกชนิดหนึ่ง เชื่อกันว่าจะให้ลาภแก่ผู้เลี้ยง ลักษณะพิเศษคือ เยี่ยวสีดำในวันพระ แต่ในวันอื่นๆ อาจจะไม่ดำ  - สีของเท้าอาจจะดำหรือไม่ใช่ก็ได้
4. โคบิณฑ์น้ำข้าว  -สีขาวปลอด - เล็บยาว - หางยาว - เขาขาวเป็นมัน

ลักษณะดีตามสีตัว  วัวทางภาคใต้มีสีต่างกันถึง 7 สี

1. สีที่สำคัญคือ ขาวปลอด -  ดำนิล - แดง - ลาย (คือดำแซม ขาว) - ลังสาด (คือคอดำ หัวดำท้ายดำ ตรงกลางขาว)
2. สีของวัว ยังใช้เป็นชื่อเรียกของวัวด้วย เช่น – วัวสีขาวเรียกอ้ายขาว - สีดำเรียกอ้ายดำ    เพื่อป้องกันการสับสนเพราะสีซ้ำกัน จึงเรียกชื่อบ้านหรือชื่อเจ้าของเข้าไปด้วย
3.   เช่นอ้ายขาวลุง หมายถึงวัวขาว บ้านทุ่งลุง อำเภอหาดใหญ่ จังหวัดสงขลา ซึ่งมีชื่อเสียงโด่งดังทั่วภาคใต้เพราะตลอดชีวิตการต่อสู้ของมันไม่เคยแพ้มี แต่ชนะกับเสมอ และถือกันว่าเป็นโคพันธุ์อุสุภราชแท้

ลักษณะสีที่ว่าเป็นวัวดีนั้นคือ

1. โหนดชาติใหญ่ คือโหนดหัวแดง

2. โหนดตีนขาว ซึ่งเรียกว่าลังสาดชนิดหนึ่งนั้น ถือว่ามีใจทรหดมาก

3. แดง คอกิ่ว หางตัด เขาลอม คือวัวสีแดง เหนียงคอสั้น หางสั้น นับว่าเป็นลักษณะพิเศษ

4. ตีนด่าง หางดอก หนอกพาดผ้า หน้าใบโพ คือวัวที่มีสีทั่วไปดำ - ตีนดำแซมขาว - หางดำแซมขาว – โหนกขาวเหมือนเอาผ้าขาวพาดไว้ และที่หน้ามีสีขาวเป็นรูปใบโพ ยอดใบโพขึ้น วัวชนิดนี้ถือว่าจะนำโชคลาภ และให้มงคล คนเลี้ยงวัวพันธุ์นี้ไว้ที่บ้านจะไม่มีภัยพิบัติโจรผู้ร้ายไม่มารบกวน  ห้ามฆ่า เพราะจะนำความพินาศ ฉิบหายอย่างใหญ่หลวงมาสู่บ้าน จะเลี้ยงไว้ชนก็ได้ดีเพราะมีน้ำอดน้ำทนมาก

เตรียมตัวก่อนชน

บางรายให้กินไข่ไก่ถึงวันละ 10-15 ฟองก็มี พาออกวิ่งบ้างเดินบ้างในตอนเช้ามืดหรือในตอนเย็น เป็นการออกก าลังกาย และมีคน เฝ้าดูอย่างใกล้ชิด ตลอดเวลาทั้งกลางคืนกลางวัน

มีหมอวัวเสกหญ้าและนำให้กินเพื่อให้มีกำลังและช่วยขจัดปัดเป่า การกระทำคุณไสย มีการประพรมน้ำมนต์  หมอบางคนจะมีกรวยทำด้วยใบตองหรือปลอกเขาซึ่งทำด้วย ทองเหลืองหรือไม้ไผ่สวมเขาทั้งสองไว้มีผ้ายันต์ ผ้าประเจียดผูกคอวัว ซึ่งจะถอดออกเมื่อจะปล่อยให้วัวชนกัน ในขณะ ที่อยู่ในพิธีนี้วัวดีบางตัวจะให้ฝันแก่เจ้าของตัวจะแพ้หรือจะชนะ

ขอบคุณเณรบีไห้ภาพ